Aslıhan Altay Karataş / ANKARA – Ekonominin 3 yıllık yol haritasını belirleyen Orta Vadeli Program (OVP) güncellendi ve 2025-2027 yıllarını kapsayan yeni OVP açıklandı. Buna göre OVP’de 2024 yılı büyüme oranı tahmini yüzde 0,5’lik revizyon yapılarak yüzde 3,5’e çekildi, yüzde 33 olan enflasyon beklentisi ise yüzde 41,5’e yükseltildi. Ayrıca enflasyonun 2025’te yüzde 17,5 seviyesine inmesi, 2026’da yüzde 9,7 ile tek haneli seviyeye gerilemesi, 2027’de ise yüzde 7’e düşmesi öngörüldü. Enflasyon tahminindeki revizyonun Merkez Bankası’nın tahmin aralığı içinde olduğuna işaret eden Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “OVP’nin temel amacı, enflasyonun kademeli olarak tek haneli seviyelere düşürülmesi” dedi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise, “Gelecek sene bütçe açığının 3,1’e düşecek olması dezenflasyonu destekleyecek” diye konuştu.
Yılmaz yeni OVP’yi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı İbrahim Şenel ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan’ın da katıldığı basın toplantısıyla açıkladı.
Hedef, tek haneli enflasyon
Yılmaz şunları söyledi:
“2025-2027 dönemi programının temel amacı, enflasyonun kademeli olarak tek haneli seviyelere düşürülmesi, büyüme potansiyelimizin dezenflasyon süreciyle uyumlu şekilde yükseltilmesi, yapısal reformlarla verimliliğe dayalı yatırım, istihdam, üretim ve ihracatın artırılması, sağlanacak refah artışıyla gelirin toplumumuzun tüm kesimlerine daha adil bir şekilde dağıtılmasıdır. Bu hedefler doğrultusunda, para, maliye ve gelirler politikalarının güçlü bir şekilde eşgüdümü sağlanacak.”
8 reform alanı
1- Makroekonomik ve finansal istikrarın kalıcı hale getirilmesi
2- Kamu mali reformlarının hayata geçirilmesi
3- Ar-Ge ve yenilikçilik kapasitesinin geliştirilmesi
4- Yeşil ve dijital ekonomiye geçişe yönelik teknolojik dönüşümün sağlanması
5- Beşeri sermayenin güçlendirilmesi
6- İşgücü piyasasının etkinleştirilmesi
7- İş ve yatırım ortamının iyileştirilmesine devam edilmesi
8- Ekonomide kayıt dışılığın azaltılması
2.3 milyon ilave istihdam
2024 yılı için işsizlik oranının, yüzde 10,3 olan geçen yılki tahminin oldukça altında, yüzde 9,3 seviyelerine gerilemesi bekleniyor. OVP dönemi boyunca toplamda 2,3 milyon ilave istihdam oluşturulması hedefleniyor. İşgücüne katılım oranının 2027 sonunda yüzde 56’ya çıkması, istihdam oranının ise yüzde 51,1’e yükselmesi bekleniyor.
2027’de enflasyon yüzde 7’ye inecek
OVP’de, uygulamaya konulan sıkı para ve maliye politikalarıyla 2024 yılı için enflasyon oranının yüzde 41,5’e gerileyerek, enflasyonla mücadelede önemli bir mesafe kat edilmesinin beklendiği kaydedildi. Geçen yılki OVP’de 2024 yılı için enflasyon tahmini yüzde 33 olarak belirlenmişti. Programda 2025 yılı itibariyle enflasyonun daha da gerileyerek yüzde 15 seviyesine inmesi, 2026 yılında yüzde 9,7 ile tek haneli seviyelere gerilemesi ve 2027 yılında yüzde 7’ye düşmesi öngörüldü.
Cari açık yüzde 1.7’ye düşecek
Önceki OVP’de 3,1 olarak tahmin edilen 2024 sonu cari açığının yeni programda yüzde 1,7’ye düşeceği öngörüldü. Bu yıl ihracatın 264 milyar dolara yükselmesi, ithalatın ise 345 milyar dolara düşmesi bekleniyor. İhracatın program dönemi boyunca kademeli artarak 2027 yılı sonunda 319,6 milyar dolara ulaşması, ithalatın ise 417,5 milyar dolara çıkması öngörülüyor. Turizm gelirlerinin ise 2027 yılına kadar 74,1 milyar dolara yükselmesi hedefleniyor.
Bütçe açığı öngörülerin altında
Deprem kaynaklı harcamaların sürmesine rağmen 2024 yılında bütçe açığının öngörülen yüzde 6,4’lük hedefin oldukça altında, yüzde 4,9 düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Bütçe açığının, 2025’te yüzde 3,1, 2027’de yüzde 2,5 düzeyine gerilemesi öngörülüyor. Program dönemi sonunda, borç stoğunun milli gelire oranının yüzde 24,8 düzeyine gerilemesi bekleniyor.
Büyümede 0.5 puanlık revizyon
2024 yılı büyüme oranı, Türkiye’nin bölgesinde artan jeopolitik gerilimlerin de etkisiyle yüzde 3,5 olarak tahmin edildi, yani önceki OVP’ye göre 0,5 puanlık aşağı yönlü revizyon yapıldı. 2025’te büyüme oranının yüzde 4’e ulaşması, ekonomik reformlar ve yapısal düzenlemelerin etkisiyle tekrar hızlanarak 2026’da yüzde 4,5, 2027’de yüzde 5 seviyelerine çıkması planlandı.
Yerli petrol ve gaz katlanacak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, yerli petrol ve doğal gaz üretiminde artış hedeflediklerini belirterek, “Bu yıl ve 2025’te hedefimiz ham petrol üretimimizi yüzde 50 artırarak günlük 200 bin varile, doğal gazdaki üretimimizi 2025’te yüzde 50 artırarak günlük 10 milyon metreküpe, 2026’da ise yüzde 200’lük artışla bugünkü üretime göre günlük 20 milyon metreküpe ulaştırmayı hedefliyoruz” diye konuştu.
Teşvik sistemi değişecek
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, OVP’deki yüksek katma değerli üretimi güçlendirme hedefine dikkat çekerek, “Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelişini hızlandıracağız. Teşvik sisteminde kapsamlı değişiklik hazırlığındayız ve verimliliği artırıcı yaklaşımı esas alacağız” dedi.
‘Revizyonlar, Merkez Bankası’nın tahmin aralığında’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, revizyonla yüzde 41.5’e çıkan 2024 yıl sonu enflasyon öngörüsünün, Merkez Bankası’nın tahmin aralığında olduğunu vurguladı. Yılmaz, “Büyüme oranında da 0,5’lik bir revizyon söz konusu. Burada sıkı para politikasını etkisi kadar bölgemizdeki jeopolitik gelişmelerin de bir miktar etkisi var” dedi. Orta ve uzun vadede enflasyonla büyüme arasında bir çelişki olmadığını vurgulayan Yılmaz, kur tahmini ile ilgili soruya, “Dalgalı kur rejimimiz var, bu rejimde ne bir kur tahminimiz var ne bir kur hedefimiz var ne de böyle bir irademiz söz konusu. Kuru esas belirleyecek olan piyasadaki arz ve talep şartlarıdır. Kur tahmini yapmıyoruz, piyasa beklentilerini esas alıyoruz” yanıtını verdi.
Şimşek: Dezenflasyona güçlü destek vereceğiz
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Kısa vadede temel önceliğimiz dezenflasyondur, fiyat istikrarıdır. Fiyat istikrarı olmadan sürdürülebilir yüksek büyümeyi sağlayamayız” dedi. 2025 yılında bütçe açığında gerçekleşecek azalmaya dikkat çeken Şimşek, “Bütçe açığının azalması demek aslında dezenflasyona, enflasyonun düşürülmesine güçlü destek demek. Maliye politikasının dezenflasyona çok güçlü destek vereceğini buradan ifade etmek istiyorum. Amacımız kısa vadede temel hedefimiz önce fiyat istikrarını sağlamak, sonra kalıcı refah artışını onunla birlikte sağlamak ve bunun daha adil dağılımı” dedi. Şimşek, vergi konusunda da, “Rantın vergilendirilmesi hususunda çalışmalarımıza devam edeceğiz” şeklinde konuştu.